Dziś oficjalna, dawniej jedynie zwyczajowa, nazwa osiedla Chomiczówka wzięła się oczywiście od nazwiska rodziny Chomiczów. Nie jest to jednak żaden ród szlachty mazowieckiej panujący tu od pokoleń. Chomiczowie sprowadzili się do Warszawy na początku XX wieku i zrobili tak zawrotną karierę, że osada z nimi związana szybko zyskała unikalne miano.
Na cmentarzu wawrzyszewskim pod jedną z akacji spoczywa Barbara Chomicz. Nazwisko kojarzy się jednoznacznie – od niego właśnie wzięła się nazwa pobliskiej Chomiczówki, osiedla włączonego do dzielnicy Żoliborz w latach 50. XX wieku. Choć związek między jej nazwiskiem, a określeniem osiedla jest dość ścisły, to sama Barbara Chomiczówna nie miała nawet prawa wiedzieć, że ktoś tak nazwie część Wawrzyszewa - umarła w 1874 roku, jeszcze zanim faktyczni pionierzy, bracia Chomiczowie, przybyli do Warszawy spod Grodna, zaliczając przy okazji imponującą tułaczkę po świecie.
Grodno-Quedlinburg-Warszawa
– Po ukończeniu studiów przyrodniczych mój mąż Józef dysponujący pewną sumą przypadającą mu z podziału po sprzedaży rodzinnej Jatwiezi zdecydował się założyć firmę ogrodniczą. Przedtem jednak postanowił zdobyć gruntowną praktykę. W tym celu, nie podając początkowo swoich kwalifikacji, zatrudnił się wiosną 1909 roku jako robotnik ogrodniczy w znanej firmie Bracia Dippe w Quedlinburgu w Saksonii. W trakcie sześciomiesięcznej praktyki właściciele firmy zorientowali się jednakże w umiejętnościach i wiedzy swego pracownika, a dowiedziawszy się o jego planach życiowych, udzielili mu kredytu na uruchomienie firmy – czytamy we wspomnieniach Julii Chomicz w czasopiśmie „Chomiczówka” z 1990 roku.
Źródło: mbc.cyfrowemazowsze.pl
Pamiętajcie o ogrodnikach
Firma działała prężnie nie bez powodu - Józef w krótkim czasie zrobił wspólnikami swoich wszechstronnie wykształconych i uzdolnionych braci. Szybko w firmie znaleźli się Jan, Bolesław, Kalikst, Leonard i Paulin, którzy mieli wykształcenie lekarskie, leśnicze, prawnicze a nawet filozoficzne.
Zobacz też: [Wideo]Prezydent Warszawy będzie wyjaśniał sprawę Centrum Lokalnego na Żoliborzu
Na szczególną uwagę zasługuje Bolesław Chomicz, który oprócz udziałów w firmie ogrodniczej życie wiódł jako wszechstronny społecznik. – Już w okresie rewolucji 1905-1907 r. B. Chomicz inspirował i kierował walką strażaków i lokalnych społeczności – podaje Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP. Za tę działalność był internowany i spędził dwa lata w więzieniu. Później pracował w Warszawskim Towarzystwie Ubezpieczeń, dzięki któremu doszkalał się na studiach w Akwizgranie i praktykował w Paryżu. Po powrocie w rodzinne strony zajął się znowu pracą na rzecz pożarnictwa zakładając Związek Floriański, którego został pierwszym prezesem. Redagował również pisma strażackie, a w trakcie II wojny światowej bronił Warszawy podczas kampanii 1939 roku. Później ukrywał Żydów przed nazistowskimi zbrodniarzami. Jego imieniem, w 2008 roku, Rada Dzielnicy Bielany obdarzyła park położony na północ od ul. Conrada i na zachód od ul. Aspekt.
Prowadzona przez braci Chomiczów firma ogrodnicza zyskała siedzibę przy ul. Zgoda w Warszawie, ale niezbędne do prowadzenia tej działalności zaplecze sadownicze i agrarne powstało na przedmieściach w osadzie Wawrzyszew. – Niewielka osada, zwana Kolonią Chomiczów, powstała w 1913 roku po północnej stronie ulicy Księżycowej, w pobliżu fortu Wawrzyszew – pisze Jarosław Zieliński w swojej monografii poświęconej historii Bielan. Firma działała prężnie. Nic dziwnego, że wysiłki braci Chomiczów były nagradzane i znajdowały uznanie w całej Polsce. – Firma uzyskała złote medale na wystawach ogrodniczych w Warszawie w roku 1911, w Petersburgu w roku 1912 i srebrny medal na Wystawie Krajowej w Poznaniu w roku 1929 – wspomina Julia Chomicz.
Ukonstytuowany zwyczaj
Sama nazwa osiedla, jak to zwykle bywa, wykształciła się poprzez zwyczaj. – Jeździł tędy autobus z Warszawy do Izabelina. Ludzie zatrzymywali się i pytali „Jak nazywa się to osiedle?”. Choć pisało się Nowy Wawrzyszew, odpowiadałam: Chomiczówka, od nazwiska pana Chomicza – w rozmowie z Wiesławą Pakułą mówi Leokadia Garncarz-Marciniak, która wraz z mężem przeniosła się na Chomiczówkę ze Starego Miasta w 1933 roku.
Osada rozwijała się w zawrotnym tempie, co zresztą znajduje wyraz we wspomnieniach mieszkańców: – Mój ojciec nabył w 1920 roku teren pięciohektarowy. Szybko powstały nowe domostwa i na Wawrzyszewie, którego rozwój był tak gwałtowny, że zaszła konieczność podziału na trzy kolonie: Stary Wawrzyszew (Włościański), Nowy Wawrzyszew i Wawrzyszew (bez dodanej mu cechy), który z kolei też dzielił się na mniejsze osady, jak Żbikowianka, Lesiew czy właśnie Chomiczówka – wspomina Mieczysław Michałowski, syn ostatniego sołtysa Chomiczówki. – Chomiczówka była zamieszkała przez rzemieślników i sklepikarzy. Do tego stanu rzeczy przyczynił się bezpośrednio właściciel tego terenu, Prezes Banku Rolnego Pan Chomicz, który rozparcelował tę przestrzeń na 1000 m.kw. działki, które sprzedawał za gotówkę i na raty. Tak było do roku 1939 – opisuje Bronisława Lichniak w „Rękopisie dla prawnuków”.
Zobacz też: Kolonia Oficerska na Żoliborzu
Dzieci Chomiczówki
Zwyczajowa nazwa w oficjalną przerodziła się dopiero po wojnie, po przyłączeniu Wawrzyszewa do Warszawy w 1951 roku. W okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej rodzina Chomiczów została wywłaszczona ze swoich posiadłości, a w 1975 roku rozpoczęto budowę pierwszych bloków. Te właśnie mieszkania zostały wkrótce zasiedlone przez, jak się okazuje, ludzi wybitnych. Mało odkrywcze byłoby przywołanie tu postaci Sidneya Polaka - zarówno jako perkusista zespołu T-love jak i solową działalnością zdobył ogólnokrajową popularność. Okazuje się jednak, że z Chomiczówką związany był nie tylko Jarosław Polak, ale i cała rzesza ludzi równie uzdolnionych, również w innych niż muzyka dyscyplinach. Byli to m.in.: Andrzej Strejlau – piłkarz, wieloletni trener Legii Warszawa i selekcjoner reprezentacji Polski w piłce nożnej; Martyna Wojciechowska – dziennikarka, podróżniczka i pisarka; Agnieszka Rylik – mistrzyni świata w boksie, czy Andrzej Supron – zapaśnik, wielokrotny medalista mistrzostw Europy, mistrzostw świata i igrzysk olimpijskich.
Źródła:
„Chomiczówka”, nr 2 z 1990 r.
"Nowa Chomiczówka", nr 2 1992 r.
Zieliński J., Bielany. Przewodnik historyczny, Warszawa 2015
Lichniak B., Rekopis dla prawnuków, Warszawa 2004
Napisz komentarz
Komentarze