Patroni żoliborskich ulic #1 - Józef Hauke-Bosak

Jedna z ważniejszych uliczek Żoliborza Oficerskiego oficjalnie nazywająca się ul. Hauke-Bosaka, przez wielu mieszkańców nazywana także ul. Haukego-Bosaka. Ta druga wersja jest poprawna językowo, lecz w nazewnictwie miejskim funkcjonuje niestety ta pierwsza.

Józef Ludwik Hauke ps. Bosak od rodzinnego herbu Bosak (1834-1871) - hrabia, generał broni i dowódca sił zbrojnych województw krakowskiego i sandomierskiego w powstaniu styczniowym. Uczestnik wojny francusko-pruskiej (1870-1871).

Dzieciństwo i kariera wojskowa

Józef Hauke-Bosak urodził się w Petersburgu w 1834 roku i tam wychowywany w całkowitej izolacji od środowiska polskiego, poddany procesowi wynarodowienia, miał przed sobą otwartą drogę kariery wojskowej: Korpus Paziów, Korpus Kadetów, Wyższa Akademia Wojskowa. 
Jako oficer armii carskiej pełnił służbę dyplomatyczną (Paryż, Warszawa), później walczył na froncie kaukaskim, gdzie uzyskał przydomek „lwa Kaukazu”. Dzięki polskim kuzynom w Warszawie poznał gorzką prawdę o swoim pochodzeniu (ród Hauke wywodził się z Flandrii i dotarł przez Moguncję do Polski w końcu XVIII wieku). Jego rodzina pochodziła z Flamandii, ale od trzech pokoleń zamieszkiwała ziemie polskie. Haukowie byli spowinowaceni z Battenbergami, od których pochodził małżonek Królowej Elżbiety II - Książę Filip. Józef Hauke-Bosak świadomie wybrał swoją narodowość – dobrowolnie wybrał los Polaka – obywatela drugiej kategorii w Imperium Romanowych. Spolszczył rodowe nazwisko „Haucke” na „Hauke” dodając przydomek „Bosak”, co miało odzwierciedlenie w herbie Hauków przedstawiającym lwa trzymającego w łapach drzewce bosaka.

Powstanie styczniowe

Po wybuchu powstania styczniowego, Józef Hauke-Bosak  oddał się do dyspozycji Rządu Narodowego, który do służby czynnej powołał go we wrześniu 1863 roku. Został naczelnikiem wojennym województwa krakowskiego i sandomierskiego w stopniu generała. Czynna natura gen. Bosaka sprawiła, że w Górach Świętokrzyskich podporządkował sobie oddziały Chmieleńskiego, Rębajły, Rudowskiego i Czachowskiego. Prowadził walkę na czele ostatniego większego zgrupowania sił powstańczych – II Korpusu liczącego ponad 5 tysięcy powstańców, aż do tragicznej klęski w bitwie opatowskiej 21 lutego 1864r. Był jedynym generałem, wyższym dowódcą, który dotrwał do kwietnia 1864 roku. 19 kwietnia 1864 roku zakończyła się dramatyczna walka, której symbolem był Józef Hauke-Bosak. 20 kwietnia z wiarą w przyszłość ojczyzny udał się na emigrację.

Śmierć na przedpolach Dijon

W roku 1870 Józef Hauke-Bosak zaciągnął się jako ochotnik do republikańskiej armii francuskiej w wojnie z Prusami. Dowodził brygadą piechoty w „Armii Wogezów” Józefa Garibaldiego. Walczył w ten sposób z jednym z zaborców Polski. Broniąc miasta Dijon przed wojskami pruskimi, poległ na jego przedpolach jako bohater 21 stycznia 1871 r. mając zaledwie 37 lat.