Szajnochy czy Cieszkowskiego? Która krzyżuje się z Kątową?

W porządku obrad III Sesji Rady Dzielnicy znalazł się punkt dotyczący podjęcia uchwały w sprawie zaoponowania projektu uchwały Rady m. st. Warszawy w sprawie zniesienia i nadania nazw obiektom miejskim w Dzielnicy Żoliborz m. st. Warszawy dotyczący ul. Cieszkowskiego.

Jak jest z tą ul. Szajnochy?

Dla większości mieszkańców Żoliborza ul. Szajnochy najczęściej kojarzy się z Przychodnią „Szajnochy” SPZZLO Warszawa-Żoliborz mieszczącą się pod adresem Szajnochy 8. Sam jako dziecko pamiętam, kiedy między Urzędem Dzielnicy Żoliborz a DH Merkury nie istniał jeszcze "Kirkor", czyli budynek mieszkalno-biurowy o adresie Słowackiego 12.. Wtedy z placu nad skarpą między Merkurym a Urzędem rozciągała się piękna perspektywa ciągnąca się aż po plac Lelewela. Doskonale była widoczna Kolonia Mickiewicza oraz budynek przychodni. W dalszym planie widoczny był także Szklany Dom. Patrząc z góry, mówiło się „a tam to Szajnochy”. I tak w mojej świadomości ulica ciągnąca się od ul. Kątowej do ul. Cieszkowskiego wydawała mi się być ulicą Szajnochy. Z czasem zauważyłem, że zaułek znajdujący się na zapleczu Merkurego jest oznaczony tabliczką „ul. Szajnochy”. Faktycznie idąc tym zaułkiem mijamy bliźniaczą kamieniczkę o adresie Szajnochy 5 i 7. Początkowo wydawało mi się, że jest to po prostu dojazd do posesji będący przedłużeniem od ul. Szajnochy. Niestety okazało się, że jest zupełnie odwrotnie. To właśnie zaułek na zapleczu Merkurego jest ulicą Szajnochy.

Ulica Cieszkowskiego dotychczas

Z kolei ul. Cieszkowskiego krzyżująca się z ul. Słowackiego, stanowiąca naturalne przedłużenie ul. Suzina wydawała mi się małą uliczką, która ciągnęła się wyłącznie wzłuż pierzei I Nauczycielskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (Cieszkowskiego 1/3). Jeden z mieszkańców podczas sesji słusznie zwrócił mi uwagę, że w aplikacji mobilnej 19115 oraz w sieci na stronie Google Maps Cieszkowskiego krzyżuje się z Kątową. Z kolei na oficjalnych stronach Urzędu Miasta droga ciągnąca się od przychodni - łącząca ul. Cieszkowskiego, ul. Szajnochy z ul. Kątową - jest ulicą bez nazwy.

Jak się okazało projekt uchwały Rady Warszawy przewiduje przedłużyć ul. Cieszkowskiego do ul. Kątowej w taki sposób, jak aktualnie pokazują to mapy Google. Według starej dokumentacji ul. Cieszkowskiego do tej pory ciągnie się chodnikiem między budynkiem I Nauczycielskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (Cieszkowskiego 1/3) w stronę ul. Żółkiewskich i jezdni okalającej pl. Lelewela. Jak czytamy z uzasadnieniu do projektu uchwały: 

„Nazwa ulica Augusta Cieszkowskiego jest nazwą przedwojenną. W urzędowych spisach ulic i placów m.st. Warszawy z lat 1960 -1975 wykazywana była w przebiegu: Słowackiego - Żółkowskich. W późniejszych latach przebieg ulicy zmienił się - utraciła ona połączenie z ulicą Żółkowskich. Jednocześnie wybudowano przedłużenie tej ulicy do ulicy Kątowej. Zasadne jest zatem objęcie tego odcinka nazwą ulica Augusta Cieszkowskiego. Nadanie nazwy nie spowoduje zmian w adresach”.

Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym w latach 60.

O ile przychodnia powstała gdzieś na początku lat 60. ubiegłego wieku, to  łącznik między ul. Cieszkowskiego, Szajnochy i Kątową prawdopodobnie musiał powstać później. Od tamtej pory nie uregulowano zaszłości. Podobnie cała okolica uległa dużym przekształceniom w latach 60. Powstała Kolonia Mickiewicza wybudowana dla pracowników Huty-Warszawa, gmach Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej (dziś Urząd Dzielnicy), jak i Spółdzielczy Dom Handlowy „Merkury”. Na radzieckich zdjęciach satelitarnych z 1964 r. widać już jakiś ciąg, lecz trudno stwierdzić czy była to już droga jaką znamy obecnie, czy jakiś prowizoryczny ciąg pieszo-jezdny. Co ciekawe, na żadnych mapach do 1975 r. nie widać przebiegu jakiejkolwiek drogi na tym odcinku.

Czy przychodnia nie powinna zmienić adresu?

W tej sytuacji może dziwić fakt, dlaczego Przychodnia Szajnochy ma adres Szajnochy 8, skoro nie stoi równolegle do tej ulicy? Idąc „Nowo-Cieszkowskiego” będziemy mieli po jednej stronie przychodnię a po drugiej różową kamienicę z adresem Szajnochy 11. Następnie mijamy skrzyżowanie z ul. Szajnochy i dochodzimy do Kirkora, który ma adres Słowackiego 12, za którym znajduje się skrzyżowanie z ul. Kątową i z parkingiem Urzędu Dzielnicy. O ile różową kamienicę można usprawiedliwić, bo stoi przy skrzyżowaniu z ul. Szajnochy, to przychodnia powinna mieć adres Żółkowskich. Cały budynek rozciąga się wzdłuż tej ulicy. Warto dodać, że do ul. Żółkowskich nie jest przypisany żadnej budynek.

Jest zgoda dla „Nowo-Cieszkowskiego”

Zniesienie nazwy fragmentu ul. Cieszkowskiego oraz nadanie nazwy łącznikowi został pozytywnie zaopiniowany przez Zespół Nazewnictwa Miejskiego oraz przez Komisję ds. Nazewnictwa Miejskiego Rady m. st. Warszawy. Projekt otrzymał także pozytywną opinię Rady Dzielnicy. Zapewne projekt tej uchwały wkrótce także zostanie pozytywnie zaopiniowany przez Radę Warszawy.

Zgodnie z projektem uchwała wywołuje skutki finansowe dla m.st. Warszawy w wysokości 3500 złotych. Są to koszty instalacji tablic z nazwą ww. obiektu miejskiego. Środki finansowe na realizację przedsięwzięcia zapewni Zarząd Dróg Miejskich w ramach zadań realizowanych przez Wydział Miejskiego Systemu Informacji.

To nie jedyna zmiana w nazewnictwie w tej okolicy. Wzdłuż "Nowo-Cieszkowskiego" niedawno powstał także Skwer Krzysztofa Michalskiego, który ciągnie się aż do placu Lelewela.