Dworzec Kowelski

Obecnie w tym miejscu stoi Dworzec Gdański. Jako pierwszy zbudowano tu Dworzec Kolei Nadwiślańskiej. Droga Żelazna Nadwiślańska powstała w latach 1875-77. Biegła z Kowla do Lublina, Warszawy i pogranicznej Mławy. Z czasem połączono ją z liniami pruskimi. Koleją można było wtedy dojechać z Ukrainy, poprzez Warszawę, aż do Gdańska. W latach 1873-78 zbudowano linię obwodową w Warszawie, wraz z mostem przy Cytadeli. Dworzec Nadwiślański powstał ok. roku 1880, na przedpolu Cytadeli, w pobliżu zewnętrznego pierścienia fortów. Aż do wybuchu I wojny obowiązywał tu zakaz wznoszenia trwałej zabudowy murowanej. Toteż także drewniany Dworzec Kowelski miał charakter tymczasowy, tak by w przypadku ataku nieprzyjaciela łatwo było zabudowania wysadzić w powietrze i spalić, aby wróg nie mógł ani z nich skorzystać, ani znaleźć tam schronienia.

Nazwa Dworzec Kowelski zaczęła funkcjonować na początku XX wieku. Z daleka budynek wyglądał nawet sympatycznie, swą architekturą przypominał stacje kolejowe w uzdrowiskach. Z bliska urok pryskał. Dworzec zbudowany był niezbyt solidnie, był ciasny i zaniedbany, miejscami wręcz brudny, a jego stan z roku na rok był coraz gorszy. Remonty trwały miesiącami i nie dawały właściwie żadnych efektów, a tylko utrudniały życie podróżnym. Próbowano naciskać na ówczesne władze carskie, by powstał zupełnie nowy obiekt. Do momentu rozpoczęcia I wojny światowej nic takiego jednak się nie stało. Dworzec Kowelski Kolei Nadwiślańskiej istniał do sierpnia 1915 r. Opuszczając Warszawę, Rosjanie wysadzili go i spalili, tak jak dworce Petersburski i Kaliski. I tak jak tamte, nigdy nie został odbudowany. W latach międzywojennych powstał tu prowizoryczny Dworzec Gdański, który stał się miejscem krwawych walk w trakcie Powstania Warszawskiego. Dopiero pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku stanął tu obecnie istniejący dworzec. Ale to już temat na zupełnie inną opowieść.

 

Kartka z kalendarza

16 marca 1922 roku

w Duniłowiczach (obecnie na Białorusi) urodził się Bronisław Pietraszewicz, harcerz, żołnierz AK, znany pod pseudonimem “Lot”, dowódca akcji Kutschera. W 1924 roku rodzina Pietrasewiczów przeprowadziła się do Warszawy. Od 1928 roku zamieszkali na Żoliborzu, na parterze domu przy ulicy Słowackiego nr 38/46. W listopadzie 1943 roku “Lot” objął dowództwo I plutonu oddziału “Agat”. Jako jego dowódca zorganizował zamach na Franza Kutscherę, który został wykonany 1 lutego 1944 roku. Niestety, Pietraszewicz został ranny w czasie akcji i mimo przeprowadzonej operacji, zmarł 4 lutego 1944 r.