W tym artykule przeczytasz między innymi o:
- patronie ulicy
- ciekawostkach z jego życia
Kajetan Koźmian
Herbu Nałęcz, krypt.: X. (ur. 31 grudnia 1771 w Gałęzowie, zm. 7 marca 1856 w Piotrowicach) – polski prawnik i poeta, reprezentant klasycyzmu, krytyk literacki i teatralny, mason, publicysta, pamiętnikarz, tłumacz; referendarz Rady Stanu Księstwa Warszawskiego w 1811 roku, członek Rady Generalnej Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812, radca stanu Królestwa Polskiego w 1830 roku, członek Komisji Najwyższej Egzaminacyjnej w Królestwie w 1829 roku, członek Komisji Emerytalnej przy Radzie Stanu w 1829 roku.
Rodowód
Urodził się w roku 1771, jako syn Andrzeja Alojzego, sędziego ziemskiego, i Anny z Kiełczewskich. Był bratem Józefa Szczepana i ojcem Andrzeja Edwarda.
Życiorys
Odebrał staranne wykształcenie prawnicze w Zamościu (1781–1784) i Lublinie (1780–1781 i 1784–1787), a następnie aplikował (do roku 1792) w palestrze lubelskiej, gdzie poznał Ludwika Osińskiego i Alojzego Felińskiego. Pełnił wiele stanowisk urzędniczych i politycznych:
- sekretarz Lubelskiej Komisji Porządkowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej (1794)
- administrator rządowy (referendarz stanu) w Księstwie Warszawskim (od 1810)
- członek rzeczywisty warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1811)
- w roku 1812 powołany jako sekretarz Rady Generalnej Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego (sekretarz Konfederacji Sejmowej)
- administrator rządowy w Królestwie Polskim (referendarz w Wydziale Oświecenia) – 1815
- nadzwyczajny radca stanu Królestwa Polskiego (1818)
- dyrektor administracji krajowej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (1821)
- dyrektor generalny w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji w 1828 roku
- senator-kasztelan Królestwa Polskiego (1829)
- członek Rady Stanu Królestwa Polskiego w 1830 roku
Po śmierci ojca (1795) powrócił do rodzinnych Piotrowic pod Lublinem. W roku 1802 poślubił Annę Mossakowską, a po jej śmierci (1806) ożenił się z jej siostrą Marianną. W okresie odwrotu armii napoleońskiej z Rosji, przybywał krótko w: Krakowie, Bejscach i Piotrowicach. W czasach Królestwa Polskiego mieszkał na stałe w Warszawie, gdzie piastował kolejno wysokie stanowiska urzędowe.
Związany był również z masońską lożą Świątynia Izis i towarzystwem Iksów (1815–1819). Przyjaźnił się z wieloma wybitnymi osobistościami, m.in. Zygmuntem Krasińskim, Cyprianem Kamilem Norwidem, Stanisławem Staszicem, Julianem Ursynem Niemcewiczem i Fryderykiem Chopinem. W środowisku literackim Warszawy był przywódcą i naczelnym ideologiem obozu pseudoklasyków. Uczestniczył w obiadach literackich W. Krasińskiego. Należał do największych przeciwników romantyzmu, uznając Mickiewicza za wichrzyciela. Był również przeciwnikiem powstania listopadowego. Jako senator podpisał 25 stycznia 1831 akt detronizacji króla Mikołaja I Romanowa. Potępiony przez sejm powstańczy, w lutym roku 1831 wyjechał do Kalisza. Kilka miesięcy później (latem roku 1831) powrócił do Warszawy i tam zastała go kapitulacja powstańców. Jesienią osiadł na stałe w rodzinnych Piotrowicach, utrzymując kontakty tylko kilkoma pisarzami starszego pokolenia, m.in.: F. Morawskim i F. Wężykiem oraz jednym spośród młodszych – z Z. Krasińskim. Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I klasy z nadania Aleksandra I Romanowa.
Zmarł 7 marca 1856 w rodzinnych Piotrowicach, został pochowany na cmentarzu parafialnym w Bychawce.
Twórczość literacka
Jako poeta Koźmian zadebiutował bajką Sosna i małe drzewka, którą napisał w 1800 roku, a 3 lata później opublikował w różnych czasopismach (Nowy Pamiętnik Warszawski, Gazeta Warszawska oraz Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego). W latach 1800–1813 napisał cykl wysoko ocenionych pięciu ód. Po raz pierwszy zbiór jego wierszy wydano w Krakowie w 1881 (Różne wiersze). Siedem lat później, również w Krakowie wydano Pisma prozą. Koźmian pracował również jako tłumacz i publicysta, zajmował się krytyką literacką. Pisał ponadto pamiętnik (wydany we Wrocławiu w 1972 roku z komentarzem M. Kaczmarka).
Napisz komentarz
Komentarze