Nowe rozwiązanie dla przedsiębiorców: zarząd sukcesyjny

25 listopada 2018 roku weszła w życie ustawa, która ma być milowym krokiem w prowadzeniu działalności gospodarczej z uwagi na to, że pozwoli na zachowanie jej dotychczasowej ciągłości również po śmierci przedsiębiorcy. Podstawowym motywem wprowadzenia nowej regulacji było to, że ogromna liczba przedsiębiorców to osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze, zaś spory odsetek z nich to osoby starsze, które mają już ponad 65 lat. W przypadku ich śmierci prowadzone przez nich przedsiębiorstwo w zasadzie przestaje istnieć. Pracownicy tracą zatrudnienie, a kontrahenci dostawcę lub odbiorcę. Rozwiązaniem właśnie tych problemów mają być regulacje zawarte w ustawie z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Zarządca sukcesyjny będzie zarządzał częścią majątku spadkowego, stanowiącą przedsiębiorstwo w spadku, czyli kontynuował działalność prowadzoną wcześniej przez zmarłego przedsiębiorcę.

Kto będzie mógł skorzystać z nowych rozwiązań? Ustawodawca postanowił zaadresować nową regulację jedynie do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (jednoosobową lub w formie spółki cywilnej), czyli do osób wpisanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Wydaje się być to naturalne, bo spółki prawa handlowego – w przeciwieństwie do przedsiębiorców wpisanych do CEIDG – z chwilą śmierci wspólnika nie tracą swojej podmiotowości prawnej i zazwyczaj mają czas na zorganizowanie swojego działania w nowych warunkach. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że nowe regulacje mają zastosowanie jedynie do osób wpisanych w CEIDG, jeżeli więc ktoś spełnia pozostałe warunki konieczne do uznania go za przedsiębiorcę, ale nie jest wpisany do tego rejestru, nie będzie mógł skorzystać z nowych rozwiązań. Jakie rozwiązania wprowadza nowa ustawa? Pozwala powołać zarządcę sukcesyjnego, dzięki któremu możliwe będzie dalsze funkcjonowanie firmy po śmierci pierwotnego przedsiębiorcy. Ma to pozwolić nie tylko na zachowanie pracowników i realizację zawartych kontraktów, ale i ułatwić konsumentom skorzystanie z przyznanych im praw. Rozwiązania przyjęte w ustawie nie będą jednak stosowane automatycznie, ale będą wymagały podjęcia odpowiednich działań. Może je wykonać sam przedsiębiorca jeszcze za życia (powołanie zarządcy sukcesyjnego wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności i wpisania do CEIDG) albo jego spadkobiercy, w ciągu dwóch miesięcy od dnia jego śmierci. Co będzie robił zarządca sukcesyjny? Będzie zarządzał częścią majątku spadkowego, stanowiącą przedsiębiorstwo w spadku, czyli kontynuował działalność prowadzoną wcześniej przez zmarłego przedsiębiorcę. Będzie miał też prawo do podejmowania czynności sądowych i pozasądowych. A kiedy wygaśnie zarząd sukcesyjny? Rola zarządcy sukcesyjnego ma się – co do zasady – skończyć z chwilą dokonania podziału spadku, nie później niż dwa lata od dnia śmierci przedsiębiorcy. Okres ten w szczególnych przypadkach może zostać przedłużony do pięciu lat.