Wiktor Zając
W tym artykule przeczytasz m.in. o:
- Pochodzeniu i edukacji Franciszka Bohomolca
- Działalności zakonnej i edukacyjnej
- Twórczości literackiej i publicystycznej
- Fundacji i dziedzictwie Bohomolca
Franciszek Bohomolec herbu Bogoria (ur. 29 stycznia 1720 – zm. 24 kwietnia 1784) był wyjątkową postacią okresu oświecenia. Był uczestnikiem słynnych obiadów czwartkowych u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Był redaktorem, wydawcą pism Jana Kochanowskiego, a także wykładowcą retoryki. Był autorem licznych komedii, autorem pieśni biesiadnej "Kurdesz nad kurdeszami", ale był również poetą. Publikował pod wieloma pseudonimami.
Pochodzenie i edukacja
Franciszek Bohomolec pochodził spod Witebska. Był synem Pawła i Franciszki z Cedrowskich. Franciszek i Paweł Bohomolcowie mieli siedmioro dzieci. Wśród braci Franciszka Bohomolca byli Piotr Tadeusz (poseł) oraz Jan (jezuita, matematyk i filozof). Franciszek, mając 17 lat, wstąpił do zakonu jezuitów, studiując filozofię na Akademii Wileńskiej. Podczas studiów został wysłany do Rzymu.
Działalność zakonna i edukacyjna
W 1751 roku osiedlił się w Warszawie, gdzie trafił do Collegium Zaluscianum. W latach 1761–1773 był redaktorem „Wiadomości Uprzywilejowanych Warszawskich”, a także "Kuriera Polskiego". Od 1762 roku Franciszek Bohomolec został prefektem warszawskiej drukarni jezuickiej (od 1773 roku drukarnia nadworna). Od 1765 roku związany z obozem królewskim. W 1768 roku został redaktorem „Monitora”.
Franciszek Bohomolec sprzeciwiał się złym nawykom językowym wśród rodaków. Szczególną uwagę zwracał na zapożyczenia słów z innych języków, które często wynikały z manierystycznych i snobistycznych zachowań, wynikających ze złych przyzwyczajeń. Postulował, aby powrócić do tradycji "złotego wieku", czyli do czasów Zygmuntowskich, wskazując na piękno, prostotę i bogactwo języka. Bohomolec opracował słowniczek frazeologiczny łacińsko-polski i krytykę języka w dziełach. Tworzył wiersze i komedie, które miały cel dydaktyczny. Przykłady jego komedii to "Paryżanin polski" oraz adaptacje dzieł Moliera. Był edytorem wielu ważnych dzieł literackich z XVI i XVII wieku. Wydawał kroniki i dzieła historyczne, a także poezję Kochanowskiego.
Bohomolec jest najbardziej znany z pisania komedii, a jego utwory często podejmowały tematykę obyczajową i społeczną. Jego twórczość charakteryzowała się krytycznym podejściem do ówczesnych norm społecznych i obyczajów, co czyniło go istotną postacią w polskiej literaturze oświeceniowej. W swoich dziełach nawiązywał do klasycznych wzorców, ale także eksperymentował z formą i treścią.
Fundacja i dziedzictwo Bohomolca
Pozostawił oszczędności na pomoc ubogim w Warszawie, która działała w różnych uwarunkowaniach aż do I wojny światowej. Oprócz działalności literackiej, Bohomolec był również działaczem kultury, a jego prace przyczyniły się do rozwoju teatru w Polsce. Jego dziedzictwo literackie i wpływ na kulturę polską są nadal doceniane i analizowane w kontekście historii literatury.
Napisz komentarz
Komentarze