- Żoliborz kojarzy mi się z sąsiedzkim stylem życia. Wcześniej mieszkałam na Mokotowie i tego tam nie zauważyłam. Żoliborz pod względem relacji sąsiedzkich jest bardzo wyjątkowy – mówi Zosia. Gdzie żoliborzanie spędzają czas i jakie miejsca lubią?
Żoliborz od ponad stu lat leży w granicach Warszawy. Dokładnie 8 kwietnia 1916 roku zgodnie z dekretem generała-gubernatora Hansa von Beselera do Warszawy przyłączono kolejne tereny. Miasto rozrosło się na północ właśnie o Żoliborz. Wcześniej, bo od XIV wieku na terenach Żoliborza znajdowała się osada. Najpierw było to Polikowo, później Polików aż wreszcie wieś przybrała nazwę Polków. Skąd więc pochodzi obecna nazwa Żoliborz? – Od francuskiego Joli Bord, czyli piękny brzeg – mówi Aleksandra, mama dwójki dzieci. Na Żoliborzu mieszka od 38 lat. Z czasem zaczęła obowiązywać spolszczona wersja nazwy dzielnicy, kończąca się na dźwięczne „rz”.
Za panowania Stanisława Augusta Żoliborz stał się dzielnicą willi i letnich pałacyków bankierów, kupców i wyższych oficerów. Splendoru kształtującej dzielnicy dodało przeniesienie Collegium Nobilium, kierowanego przez Józefa Augustyna Orłowskiego. Dzielnicę jednak zniszczono po powstaniu listopadowym. Car Mikołaj I kazał wybudować na wzgórzu potężną twierdzę.
Cytadela – kiedyś straszak miasta, a dziś… kierunek wielu spacerów
Budowę Cytadeli uroczyście rozpoczęto 31 maja 1832 roku. Fortyfikację nazwano Cytadelą Aleksandryjską, która obrosła pierścieniami fortów i stanowiła jądro twierdzy. Cytadela Warszawska góruje nad Żoliborzem nieustannie do dziś, choć jej rola na przestrzeni lat się zmienia. Po odzyskaniu niepodległości tereny Cytadeli zajmowało Wojsko Polskie, które opuszcza te tereny. Wkrótce na Cytadeli otworzy się kompleks muzeów. Na najwyższym wzgórzu Żoliborza powstaje obecnie Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego.

Tereny wokół Cytadeli stanową dziś wyjątkową strefę spacerowo rekreacyjną. Tereny Parku Fosa i Stoki Cytadeli uwielbiają wszyscy żoliborzanie bez względu na miejsce zamieszkania. – Najczęściej wybieram się właśnie na spacery w rejon Cytadeli. W dni ciepłe pojawiam się tam nawet codziennie – mówi Magdalena mieszkanka Żoliborza Południowego. To nie jedyna osoba, która najchętniej zapuszcza się w tą część dzielnicy. Pani Urszula z Nowego Żoliborza chętniej spędza czas w starej części Żoliborza, gdzie pojawia się nawet 3 razy w tygodniu. Najczęściej celem wizyty jest właśnie Cytadela, gdzie realizuje swój trening biegowy. Stoki Cytadeli to również miejsce do odpoczynku dla mieszkańców starej części Żoliborza, którzy docierają tam przechodząc przez Park Żeromskiego i Żoliborz Oficerski.
Sąsiedzkość, lokalność i zieleń – dla wielu to po prostu Żoliborz
- Żoliborz kojarzy mi się z mężem. Tu się poznaliśmy, bo mieszka tu od dawna – mówi Katarzyna w odpowiedzi na pytanie z czym lub kim kojarzy jej się Żoliborz.
Najmniejsza dzielnica Warszawy według wielu mieszkańców Warszawy uchodzi za część miasta, w której dominuje zieleń. Tak też w większości odpowiadali nasi rozmówcy. Był to najczęściej powtarzający się element rozmowy. Co jeszcze urzeka samych mieszkańców?
- Żoliborz kojarzy mi się z sąsiedzkim stylem życia. Wcześniej mieszkałam na Mokotowie i tego tam nie zauważyłam. Żoliborz pod względem relacji sąsiedzkiej jest bardzo wyjątkowy – mówi Zosia. Tego samego zdania jest Dominika: - Wszyscy się tu znają, mówią sobie cześć. Bardzo mi się to podoba.
Żoliborz Oficerski i plac Inwalidów
Żoliborz budowany był od lat 20 ubiegłego wieku. Zewnętrzne tereny Cytadeli oddane zostały pod zabudowę mieszkalną. Według obecnie obowiązującego podziału administracyjnego są to tereny Starego Żoliborza, na który składa się m.in. Żoliborz Oficerski, będący w przeszłości osiedlem elit generalskich, a obecnie znanych osobistości ze świata kultury i nauki. W odpowiedzi na pytanie, kto jest najbardziej znanym żoliborzaninem albo żoliborzanką, poza Jarosławem Kaczyńskim, który był wskazywany najczęściej, raz wymieniono Andrzeja Wajdę – była to Katarzyna z Nowego Żoliborza. Wybitny reżyser mieszkał na Żoliborzu Oficerskim, gdzie w minionym roku, przy jego domu odsłonięto tablicę upamiętniającą twórcę filmowego.