W 1921 roku założono Warszawską Spółdzielnie Mieszkaniową. W tym samym roku urodził się też Jacek Nowicki i choć jest to czysty przypadek, to data ta wydaje wydaje się niezwykła ze względu na dokonania architekta związanego nie tylko z WSM, ale i Żoliborzem. Gdyby żył dziś obchodziłby setne urodziny.
Jacek Nowicki całe swoje życie zawodowe poświęcił idei nowoczesnego mieszkania. Dążył do poprawnego kształtowania przestrzeni mieszkalnej dla przeciętnego człowieka. Takie miało być m.in. Osiedle Zatrasie, na którym z resztą mieszkał przez 40 lat.
Urodził się sto lat temu, a dokładnie 4 sierpnia 1921 roku w Warszawie. Jego ojciec, Marian Nowicki od 1932 roku był prezesem Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, co mogło mieć wpływ na losy Jacka Nowickiego, wychowanego w duchu szlachetnych idei spółdzielczości.
Zainteresowanie architekturą przerodziło się w chęć studiowania jej na Politechnice Warszawskiej. Wybuch wojny przekreślił jednak plany, więc podjął naukę w Państwowej Szkole Budownictwa w Warszawie, na funkcjonowanie której zezwolił wówczas okupant. Po jej ukończeniu Jacek Nowicki kontynuował zdobywanie wiedzy na podziemnym Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Dyplom obronił 1949 roku. Jego promotorką była prof. Barbara Brukalska.
Swoje pierwsze szlify zawodowe zdobywał jako asystent Romualda Gutta, który miał ogromny wpływ na kształtowanie jego wrażliwości architektonicznej, a także w Pracowni Architektury i Urbanistyki w Warszawie w zespole Heleny i Szymona Syrkusów, autorów przedwojennych stołecznych osiedli spółdzielczych.
Przeczytaj również: “Współczesny polski architekt na Żoliborzu powinien czuć się jak barbarzyńca w ogrodzie”
Prosta i spokojna architektura
Realizacje architektury Jacka Nowickiego charakteryzuje prostota i spokój. Dzieła architekta związanego z Żoliborzem uspokajają krajobraz i działają kojąco na człowieka za sprawą swojego modernistycznego charakteru. Takim przykładem są budynki mieszkalne przy ulicy Wyspiańskiego i na placu Henkla. Malownicza Kolonia Wyspiańskiego ma nawiązywać swoim charakterem do dworkowego stylu willi na Żoliborzu Urzędniczym. Jacek Nowicki zaprojektował również budynków przy ulicy Śmiałej,
To nie jedyne realizacje Jacka Nowickiego na Żoliborzu. Wspomniane Zatrasie na którym spędził swoją starość oraz tzw. „Serek Żoliborski” są dziś uważane, na czele z Sadami Żoliborskimi Haliny Skibniewskiej, za najlepsze osiedla mieszkaniowe ostatniego stulecia.
Przeczytaj również: Idea architektury społecznej doceniona. Budynek XIII kolonii WSM zabytkiem
Realizacje osiedli mieszkaniowych Jacka Nowickiego kultowe w świecie architektury
Przy projektowaniu Zatrasia Jacek Nowicki postawił sobie za cel stworzenie eksperymentalnej jednostki społecznej, która właściwie byłaby samowystarczalnym osiedlem. Znalazła się tu szkoła podstawowa, pawilony handlowe, garaże i tereny rekreacyjne. W planach było jeszcze powstanie Społecznego Domu Kultury, którego budowę z czasem zaniechano. Cały układ urbanistyczny osiedla miał sprzyjać nawiązywaniu więzi społecznych. System ciągów z poszczególnych kolonii zaprojektowano w taki sposób by zbiegały się one z jedną główną aleją.
Architektura mieszkaniowa to nie jedyne dokonania Jacka Nowickiego. Spuścizną architekta są również obiekty użyteczności publicznej. Górujący dziś nad centralną częścią Żoliborza Spółdzielczy Dom Handlowy „Merkury” jest jedną z architektonicznych ikon Żoliborza. Od frontu budynek ma rytmicznie rozmieszczone okna niemal na całej długości. U podstawy wieżowca znajduje się wysunięty taras kawiarni Havana. Tuż obok „Merkurego” znajduje się zaprojektowany przez niego prosty budynek, w którym mieści się obecnie Urząd Dzielnicy Żoliborz. Są to obiekty użyteczności publicznej nawiązujące swoim charakterem do najbliższego otoczenia.
Bronił przed "blokowiskami"
„Nieoceniona była też jego działalność w Stowarzyszeniu Architektów Polskich a zwłaszcza w stworzonej m.in. z Jego inicjatywy Sekcji Architektury Mieszkaniowej, która odegrała istotną rolę w bronieniu – czasami bezskutecznie – standardu polskiej architektury mieszkaniowej wobec politycznych nacisków wiodących nieuchronnie do tak znanych nam »blokowisk«” – czytamy w tekście poświęconym Jackowi Nowickiemu autorstwa architekta i historyka sztuki Tadeusza Baruckiego.
Swoją wiedzę i doświadczenie Nowicki przekazywał pisząc i publikując książki o tematyce mieszkaniowej pt.: Kształtowanie środowiska – Architektura i urbanistyka w perspektywie przełomu stulecia” i Środowisko mieszkaniowe II – Osiedla warszawskie – projekty o doświadczenia XX wieku.
Dziś realizacje projektów Jacka Nowickiego na Żoliborzu wpisane są do gminnej ewidencji zabytków.
Przeczytaj również: Jakie elementy krajobrazu budują tożsamość Żoliborza?
Napisz komentarz
Komentarze