Handlowe zagłębie Żoliborza. Jak się zmieniała Hala Marymoncka?

Historia Hali Marymonckiej jest długa i niejednoznaczna. Samo miejsce jest starsze niż wszystkim się wydaje. Jej budowę rozpoczęto tuż przed wojną, a swoje pierwotne zastosowanie otrzymała dopiero w latach 70-tych.

Hala Marymoncka ma już ponad 80 lat. Jej historia sięga przedwojennych czasów. Przed wybuchem wojny powstał jedynie szkielet budynków. Halę zaczęto budować w grudniu 1938 roku tuż obok targowiska uruchomionego w 1934 roku. W uroczystości wmurowania kamienia węgielnego brał udział prezydent Warszawy Stefan Starzyński, a otwarcie nowego obiektu zaplanowano na październik 1939 roku. Wewnątrz Hali Marymonckiej miały być 4 baseny rybne, 8 straganów z nabiałem i aż 30 z owocami oraz 20 sklepów. Żoliborzanie musieli jeszcze długo poczekać aż zrobią tam zakupy.

Powstanie Warszawskie w zakładach Opla

Budynek nabrał kształtów dopiero podczas okupacji, kiedy to Niemcy zagospodarowali budynek pod fabrykę Opla, w którym m.in. naprawiano ciężarówki Wehrmachtu. Dzisiejszy budynek Hali Marymonckiej był elementem kompleksu zakładów mechanicznych. W 1944 roku zakłady Opla przez wiele dni stanowiły linię frontu w trakcie powstania warszawskiego. W dwa tygodnie od wybuchu powstańczych walk, Zgrupowanie AK „Żniwiarz” zajęło teren Opla. Linia frontu przesunęła się do Włościańskiej niemal do końca września 1944 roku.

Zobacz też: Powstanie Warszawskie: 76 lat od najkrwawszego dnia w historii Marymontu

Do kapitulacji powstania na Żoliborzu budynki Opla pozostawały w rękach żołnierzy „Żywiciela”. 29 września, rano rozpoczął się generalny szturm na Żoliborz. Przeważające siły wroga kilkakrotnie nacierają od południa i zachodu. Powstańców atakuje piechota dywizji pancernej wsparta czołgami i działami szturmowymi. Po zaciętych walkach oddziały zgrupowania „Żniwiarz” wycofują się z terenu fabryki Opla i hali targowej przy ul. Słowackiego.

Wycofujący się powstańcy spalili zajmowane w czasie powstania budynki. W ten sposób chcieli opóźnić jej zajęcie przez Niemców. Po wojnie przy ul. Słowackiego 45/47 swoją siedzibę miało Miejskie Przedsiębiorstwo Taksówkowe.

Powrót do pierwotnej funkcji budynku

Po wojnie gmach prowizorycznie wykończono i zaadaptowano na potrzeby zajezdni autobusowej, która działała w tym miejscu do końca lat 60-tych. Wraz z początkiem lat 70-tych w Hali Marymonckiej na stałe, aż do dziś, zagościł handel. Jej otwarcie było bardzo wyczekiwanym i niespotykanym wydarzeniem.

Zobacz też: Odkrywamy zakamarki żoliborskich bazarków

Po Supersamie i Hali Mirowskiej, marymoncki ośrodek konsumencki był największym centrum w całej Warszawie, a także na Żoliborzu, gdzie prym wiodły targowiska. Handlowcom na wprowadzenie się do nowego gmachu wystarczyło zaledwie 5 dni, a nie jak szacowano dwa miesiące. Na parterze znajdowały się wówczas artykuły spożywcze zaś na antresoli przemysłowe. Na półkach pojawiły się m.in. takie rarytasy jak cytryny, mandarynki, prasowane figi. Dla klientów dostępny był również barek kawowy.

Inspiracją były zagraniczne konstrukcje

Sam budynek ozdobiono skorupkami talerzyków, tworząc oryginalną mozaikę, która dziś ukryta jest pod elewacją sprzed 13 lat. Pierwotnie Hala Marymoncka pozbawiona była współczesnych lustrzanych przeszkleń.

Halę Marymoncką zaprojektowano inspirując się halami zagranicznymi. Obiekt miał być w pełni nowoczesny. „Uzewnętrznia się to szczególnie w urządzeniu oświetlenia jej za pomocą dużej ilości górnobocznych okien okrągłych, dających dostateczną ilość światła, ale uniemożliwiających promieniom słonecznym naświetlanie produktów i urządzeń chłodni.” – pisał dziennikarz „Nowego Kuriera Warszawskiego”. Projektanci hali mając na uwadze funkcję budynku zastosowali rozwiązania umożliwiające wjazd do wnętrza samochodem ciężarowym w celu realizacji masowych dostaw. Jako nowoczesną bryłę, Halę Marymoncką charakteryzowały nie tylko okrągłe świetliki i żelbetowa konstrukcja, ale również sklepienie łupinowe o podwójnej krzywiźnie. Po przebudowie w 2008 roku budynek stracił swój pierwotny charakter.

Zobacz też: Flagi Dzikości Serca na Żoliborzu po raz kolejny zostały zniszczone – wandalizm z nienawiści?

Obecnie Hala Marymoncka wciąż funkcjonuje i jest miejscem, gdzie dzięki szerokiemu asortymentu można zrobić kompleksowe zakupy. Przede wszystkim Hala Marymoncka jak i znajdujący się obok bazarek jest miejscem, gdzie żoliborzanie zaopatrują się w artykuły spożywcze.