Zdobył uznanie nawet największego wroga.
Mieczysław Niedzielski, czyli znany pod pseudonimem „Żywiciel” dowódca okręgu AK Żoliborz podczas Powstania Warszawskiego, to człowiek, który szacunkiem cieszył się nawet u największego wroga. Przeżył obie wojny światowe, czynnie biorąc w nich udział, bronił Warszawy w 1920 r., dowodził Żoliborzem podczas Powstania, a powojenne życie spędził na emigracji. Historia „Żywiciela” pełna jest bohaterstwa i patriotyzmu.
Ten artykuł czytasz bezpłatnie dzięki "Westfield Arkadia"
Wypróbuj naszą prenumeratę i zyskaj więcej. Od teraz bez reklam . Przetestuj i zrezygnuj kiedy chcesz.
Początki kariery w walce o niepodległość
Niedzielski urodził się w 1897 r. w podwarszawskiej Jeziornie. Do 1914 r. uczęszczał do Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców miasta Warszawy, która znajdowała się przed wojną przy zbiegu ulic Prostej i Walicowej. Budynek szkoły został zniszczony w trakcie powstania w Getcie, a placówka nigdy nie wznowiła działalności.
Umiejętności zdobyte w szkole wykorzystał pracując jako urzędnik. Niedzielski nie chciał jednak wypełniać rosyjskich papierów, dlatego już w 1915 r. ochotniczo zaciągnął się do armii rosyjskiej, chcąc walczyć o polską niepodległość. W grudniu 1917 r. został wcielony do szwadronu konnych saperów I Korpusu Polskiego, z którym do kwietnia 1918 r. walczył u boku Rosjan podczas I wojny światowej, wierząc, że zwycięstwo pozwoli na odnowienie polskiej państwowości.
Raz na froncie raz przy biurku
Gdy efekt został uzyskany i Polska w końcu na nowo stała się niepodległa, Niedzielski został mianowany dowódcą plutonu saperów, a następnie patrolu minerskiego Wojska Polskiego. Następne walki o wolność Polski stoczył podczas wojny polsko-bolszewickiej. Kierował wtedy plutonem w III batalionie saperów, walczącym na linii od Wilna po Warszawę. Za swoje zasługi uhonorowany został Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości
W dwudziestoleciu międzywojennym „Boruta”, bo pod takim pseudonimem przede wszystkim znany był Niedzielski, doszkalał się w wojsku i stopniowo awansował. Wykorzystywał także swoje urzędnicze doświadczenie podczas pełnienia obowiązków kierownika Biura Handlowo-Administracyjnego w Wojskowym Instytucie Badań Inżynieryjnych, a następnie Biurze Badań Technicznych Broni Pancernych.
Powrócił by walczyć w konspiracji
Gdy w 1939 r. wybuchła II wojną światowa, Niedzielski mieszkał w Warszawie. Podczas Kampanii Wrześniowej dowodził kompanią reflektorów przeciwlotniczych walczącą na Okęciu przeciw nalotom na Warszawę. Po 6 dniach wraz z żołnierzami opuścił jednak Warszawę, a 11 września wyjechał do Lwowa.
Niedługo jednak trwała jego rozłąka ze stolicą. Od początków 1940 r. działał w konspiracji, a od wiosny był komendantem Obwodu Żoliborz. Od 1943 r. dotychczasowy „Boruta” znany był pod pseudonimami „Sadownik” i „Wojciechowski”.
Prawdziwą walecznością, nieustępliwością i miłością do swojej dzielnicy wykazał się podczas Powstania Warszawskiego. Podczas formowania zgrupowań walczących na Żoliborzu nakazał, aby wszystkie przyjęły kryptonimy rozpoczynające się na literę „Ż”. Dlatego właśnie wszystkie żoliborskie zgrupowania nazywały się: „Żaglowiec”, „Żbik”, „Żmija”, „Żniwiarz”, „Żubr”, „Żyrafa” i „Żywiciel”.
Był jednym z najlepszych dowódców
Dzięki dowództwu „Żywiciela” mimo praktycznie nieustających walk przez 60 dni Żoliborz nie doznał tak wielkich szkód, jak inne obszary miasta, a w dodatku skapitulował jako przedostatnia dzielnica dopiero 30 września. Niedzielski był jednym z najbardziej doświadczonych dowódców Powstańców. Po nieudanym elemencie zaskoczenia podczas rozpoczęcia Powstania, w nocy z 1 na 2 sierpnia z powodu braków w uzbrojeniu, Niedzielski wycofał oddziały z Żoliborza do Puszczy Kampinoskiej.
Następnego dnia na rozkaz płk. Chruściela „Montera” – dowódcy Powstania – powrócił jednak na Żoliborz, gdzie w okolicy kolonii „Zdobycz Robotnicza” stoczył ciężkie walki z Niemcami. Aby kontynuować przejmowanie dzielnicy, wydał rozkaz pozostawienia ciężko rannych, co doprowadziło do konfliktu z niektórymi dowódcami jego oddziałów. Dzięki wielkiemu doświadczeniu „Żywiciel” poprowadził jednak swoich żołnierzy tak dobrze, że do 4 sierpnia przejęli oni prawie całą dzielnicę.
Szanował go nawet największy wróg
Żoliborz w trakcie powstania miał doskonale zorganizowaną administrację wojskową oraz cywilną. Dzielnicę „Żywiciela” nazywano „Państwem Żoliborz”. Duże zasługi miał w tym, „Żywiciel”, który przez cały czas Powstania cieszył się szacunkiem i zaufaniem swoich podopiecznych. Kierował dzielnicą z różnych siedzib, m. in. domu przy ul. Dygasińskiego 13. Wzorowa organizacja Żoliborza dziwiła tym bardziej, że jedyną drogą łączności ze Starym Miastem i Śródmieściem były kanały. Włazem u zbiegu ulic Stołecznej (dziś Popiełuszki) i Krasińskiego komunikowano się z głównym dowództwem, przesyłano broń i amunicję oraz przyjmowano wycofujące się oddziały z Starówki.
„Żywiciel” waleczność i chęć odzyskania wolności utrzymywał do samego końca Powstania. Dwukrotnie ranny na kapitulację dzielnicy zgodził się dopiero po osobistej interwencji zastępcy Komendanta Głównego AK, Karola Ziemskiego „Wachnowskiego”. Taką postawą zdobył uznanie nawet największego wroga – Ericha von dem Bacha-Zalewskiego, czyli dowódcy wojsk niemieckich do tłumienia Powstania Warszawskiego. Podczas procesu norymberskiego w styczniu 1946 r. wypowiadał się o Mieczysławie Niedzielskim tak: Chciałbym zwrócić uwagę na dowódcę odcinka z Żoliborza. Z nim w ogóle nie mogłem rozpocząć negocjacji. Każda jego odpowiedź była dla mnie obraźliwa. To był bohater. Ten człowiek był fanatykiem.
Cudem uratowany przed śmiercią
W przeddzień ostatecznej kapitulacji Powstania Niedzielski odznaczony został Krzyżem Srebrnym Virtutti Militari. Podczas końcowego natarcia Niemców na Żoliborz, 30 września został ranny. Na noszach został zabrany do niewoli. Przetransportowany został do obozów Altengrabow Stalag XI A i Sandbostel Oflag X A. Jako jeden z 29 oficerów został oskarżony o zamiar opanowania obozu. W związku z tym przetransportowany został do obozu koncentracyjnego Neuengamme pod Hamburgiem.
Życie Niedzielskiego uratowała akcja humanitarna „Białe autobusy” zorganizowana przez szwedzkiego hrabiego Folke Bernadotte. Szwed po negocjacjach z Heinrichem Himmlerem dostał pozwolenie na uratowanie przed śmiercią skandynawskich więźniów obozów koncentracyjnych. Udało się jednak uratować wiele tysięcy osób innych narodowości, w tym „Żywiciela”. Po wysłaniu go do oflagu w Lubece, w maju 1945 został ostatecznie uwolniony przez Brytyjczyków.
Nigdy nie wrócił jednak do ojczyzny, o której wolność walczył całe życie. Po wojnie pozostał na emigracji. W obawie przed komunistycznymi rządami najpierw mieszkał w Anglii, a w 1947 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie w Chicago pracował jako robotnik fizyczny. Do wolnej Polski powróciły w 1992 r. jego prochy, które obecnie spoczywają na Powązkach Wojskowych.
fot: Wikimedia Commons
Dołącz do społeczności Gazety Żoliborza. Rusza zbiórka na Patronite
39 komentarzy
Erich von dem Bach-Zelewski, nie Zalewski.
ed vacuum pump
hims ed pills aspirin and ed how to treat ed
ed treatment pills prescription drugs online without muse ed drug
cialis online aust cialis usa prescription cialis manufacturer coupon
prednisone pills 10 mg generic prednisone can you buy prednisone over the counter in mexico
prednisone online pharmacy buy prednisone online prednisone 2 mg
ivermectin poisoning ivermectin parasite cleanse where to buy ivermectin for dogs
cialis hk purchasing cialis in the usa cialis pills australia
cheapest ed pills best otc ed pills natural ed remedies
propecia hair propecia without a doctor prescription cheap propecia online
why is stromectol prescribed ivermectin goat ivermectin trial
drugs for ed erectile dysfunction drug top ed drugs
canadian online drugs prescription drugs online without doctor canadian online pharmacy
is ivermectin safe for pregnant dogs ivermectin-pyrantel ivermectin injectable for cattle
stromectol gale price of ivermectin stromectol price
top rated canadian pharmacies online recommended canadian pharmacies buying from canadian online pharmacies
order prescriptions online without doctor ordering prescription drugs from canada canada rx drugs online
generic drugs without doctor’s prescription trusted india online pharmacies buy prescription online from india
sildenafil 100 mg lowest price viagra tablets for men sildenafil citrate tablets 100 mg
cialis 20 mg price tadalafil best price 20 mg cialis coupon
price of cialis 20 mg generic tadalafil 20mg india cialis 20mg
sildenafil 20 mg price for viagra sildenafil 100 mg
online purchase of tadalafil in india tadalafil without a doctor’s prescription generic tadalafil 20mg india
buy clomid buy clomid 50mg online where to buy cheap clomid online
ivermectin in dogs stromectol for humans for sale stromectol for humans for sale
ivermectin insecticide stromectol for humans for sale stromectol tablets for humans
buy stromectol 6 mg online stromectol buy online uk stromectol 12 mg tablets
buying viagra online viagra coupon cheap viagra online
online pharmacy store
legitimate canadian internet pharmacies
when will viagra be generic viagra over the counter viagra
no prescription canadian cialis price of cialis 20 mg cialis trial
generic cialis cipla cialis pills price comparison viagra cialis levitra
professional viagra cialis tadalafil levitra or cialis which is better
best price on cialis price of cialis 20 mg cialis doesn\’t work
cialis 10 mg generic tadalafil 20mg india cialis side effects women
cialis black in australia tadalafil without a doctor’s prescription generi cialis
buy cialis online safely tadalafil 20mg review buy cialis online