To niesamowita nowina dla fanów historii. Kolejny cenny eksponat zasili zbiory Muzeum Historii Polski. Zobaczymy go w nowej siedzibie muzeum na Cytadeli.
„Pierwsze egzemplarze tego urządzenia zostały wyprodukowane w Polsce na zlecenie Biura Szyfrów II Oddziału Sztabu Głównego Wojska Polskiego w latach 30. XX w. Jednym z głównych zadań Biura, działającego w strukturach polskiego wywiadu, było rozszyfrowywanie niemieckich depesz wojskowych. Były one nadawane przy pomocy zaawansowanej technicznie maszyny szyfrującej Enigma. Polakom, w pierwszej połowie lat 30., udało się złamać niemiecki szyfr” – informuje MHP w nadesłanym komunikacie.
Ten artykuł czytasz w ramach bezpłatnego dostępu do wybranych treści. Jeśli chcesz zyskać dostęp do wszystkich artykułów, wykup prenumeratę.
Szczególne sukcesy w tej dziedzinie odnieśli matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Kolejnym krokiem było usprawnienie całego procesu odczytywania zaszyfrowanych depesz. W tym celu polski wywiad zlecił opracowanie maszyn liczących. Inżynierowie z zakładów AVA w Warszawie razem z kryptologami opracowali „polską Enigmę” – najbardziej zaawansowaną maszynę, która w sposobie działania była kopią niemieckiego egzemplarza. Do wybuchu wojny według szacunków wyprodukowano kilkadziesiąt egzemplarzy „polskiej Enigmy”.
Genialny matematyk i kryptolog
Marian Rejewski ostatnie lata swojego życia spędził na Żoliborzu. Polski kryptolog trafił na Żoliborz jeszcze przed wojną. Są cztery żoliborskie adresy związane z osobą wybitnego matematyka: pierwszy to Mickiewicza 20,gdzie wynajmował pokój na przełomie lat 32 – 33. Drugi adres przy ulicy Sułkowskiego miał charakter przejściowy. W latach 1935 – 1939 Rejewski kupił mieszkanie pod adresem Mickiewicza 8. Stąd w roku 1939 wyruszył na wojnę. Czwarty adres pojawił się w kilka lat po wojnie – Gdańska 2. Tu mieszkał wraz z rodziną do końca życia.
„Polska wiedza o sposobie działania Enigmy oraz metodzie łamania jej szyfru pomogły również wywiadowi brytyjskiemu”
Tuż przed wybuchem wojny Polacy przekazali po jednym egzemplarzu „polskiej Enigmy” francuskiemu i brytyjskiemu wywiadowi. Na zachód trafiły dwa egzemplarze tej maszyny. Po wybuchu wojny większość została zniszczona w trakcie ewakuacji. Udało się jednak odtworzyć dokumentacje techniczną urządzeń, dzięki czemu we Francji wznowiono ich produkcję. Wszystko odbywało się z udziałem Polaków.
Enigma skonstruowana przez polskich inżynierów i matematyków służyła między innymi w ośrodku wywiadu P.C.Cadix na południu Francji, do czasu wkroczenia wojsk niemieckich na teren Państwa Vichy. Następnie sprzęt został ukryty bądź ewakuowany. Duży wkład w sukces brytyjskiego wywiadu mieli właśnie polscy matematycy, których wiedza ułatwiła masowe odczytywanie niemieckich depesz.
To kolejna Enigma, która trafi na Żoliborz
„Polska Enigma”, która zasili wystawę MHP to jeden z egzemplarzy wyprodukowanych po wrześniu 1939 roku. „Dzięki przekazaniu maszyny do Muzeum Historii Polski zabezpieczony zostaje bezcenny element polskiego dziedzictwa narodowego. Umowa mogła zostać zawarta dzięki wsparciu finansowemu ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego” – informują muzealnicy.
Egzemplarz, który trafi na Cytadelę pochodzi ze zbiorów Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie, który przekazał MHP eksponat. Zbudowana na polskim schemacie maszyna prawdopodobnie została wywieziona przez Mariana Rejewskiego z Francji.
W nowej siedzibie MHP będziemy mogli zobaczyć dwa egzemplarze Enigmy. Egzemplarz niemieckiej maszyny szyfrującej już trafił do MHP. Eksponat wyprodukowany został na początku lat 30. XX w. Jest to jedna z pierwszych maszyn szyfrujących, jakie trafiły na wyposażenie armii niemieckiej. Druga enigma to polska kopia opracowana przez polski wywiad.
fot. Muzeum Historii Polski
Dołącz do społeczności Gazety Żoliborza. Rusza zbiórka na Patronite
