Odkąd powstała obwodowa linia kolejowa, Żoliborz był praktycznie odcięty od reszty Warszawy. Na Stare Miasto i do Śródmieścia można było przedostać się tylko niebezpiecznym przejazdem kolejowym na linii ulic Felińskiego – Kłopot oraz wąskim tunelem prowadzącym od ulicy Krajewskiego w kierunku Zakroczymskiej i Bonifraterskiej.
Tym właśnie tunelem poprowadzono pierwsze linie tramwajowe łączące Żoliborz z centrum miasta. Było to rozwiązanie szalenie niewygodne, zwłaszcza, że tunel często był zalewany przy większych opadach.
Toteż budowa wiaduktu łączącego Śródmieście z Żoliborzem była jedną z ważniejszych inwestycji okresu międzywojennego.
Przedwojenny wiadukt miał jednak inne usytuowanie niż obecny. Poprowadzono go z ulicy Mickiewicza w stronę Bonifraterskiej. Tamtędy też biegła trasa tramwajowa. Z Placu Wilsona można było tramwajem dojechać na Plac Krasińskich. Teren obecnej ulicy Andersa zajęty był przez budynki osiedla.
Ten artykuł czytasz w ramach bezpłatnego dostępu do wybranych treści. Jeśli chcesz zyskać dostęp do wszystkich artykułów, wykup prenumeratę.
Wiadukt Gdański nad torami kolejowymi w latach trzydziestych
Budowa rozpoczęła się 5 sierpnia 1935 roku. Początkowo sypano dojazdy, w tej pracy brało udział nawet 500 robotników. Prace nad samym wiaduktem rozpoczęły się w 1936 roku. Wiadukt oficjalnie został oddany do użytku 27 listopada 1937 roku. Tego samego dnia na wiadukt skierowano linie tramwajowe 3, 4, 14, 15, 17 i nocną 30. Rozpoczął się demontaż wcześniej używanego torowiska wzdłuż Szymanowskiej, Krajewskiego i Zajączka. Rozpiętość wiaduktu wyniosła 61 metrów, a wysokość filarów 5,4 metra.
Wiadukt Gdański
W czasie powstania warszawskiego wiadukt obsadzony był przez Niemców, a powstańcom ani razu nie udało się nawet do niego zbliżyć. Po upadku powstania został przez Niemców wysadzony w powietrze.
Po wojnie szybko przystąpiono do odbudowy zniszczonego wiaduktu. Jeszcze w 1945 roku otwarto prowizoryczną kładkę, a już 15 grudnia 1946 roku ponownie otwarto wiadukt i wznowiono kursowanie tramwajów. Pierwszą powojenną linią była 15. Wówczas jeszcze wiadukt prowadził do ul. Bonifraterskiej.
Jednocześnie budowano nowy łącznik, którym ruch został skierowany na nowo powstałą ulicę Nowomarszałkowską (potem Nowotki). Nowy trakt otwarty został dla ruchu tramwajów 21 października 1948 roku. Jednocześnie ostatecznie zlikwidowano starą trasę wzdłuż Bonifraterskiej.
Linia tramwajowa na ulicy Krajewskiego
Od tamtego czasu wiadukt nie był remontowany. Dopiero w XXI wieku zdecydowano, że wymaga remontu.
W 2008 roku okazało się, że wiadukt jest w tak złym stanie, że trzeba zmniejszyć na nim ruch. Początkowo ograniczono ruch pojazdów ciężarowych, potem zlikwidowano tramwaj linii 15 oraz wycofanotrzywagonowe składy na linii 36. Dnia 9 listopada 2008 roku Zarząd Dróg Miejskich zamknął wiadukt dla komunikacji miejskiej. Z trasy zniknęły wszystkie tramwaje (6 i 36) i niektóre autobusy (122, 195 i 520), a pozostałe (116, 157 i N44) musiały zacząć kursować objazdem przez ul. Krajewskiego. W nocy z 28 lutego na 1 marca 2009 roku wiadukt został całkowicie zamknięty dla ruchu kołowego. Oczywiście było to ogromne utrudnienie komunikacyjne, toteż remont wiaduktu starano się wykonać w jak najkrótszym czasie. Mimo tych starań, ponowne oddanie trasy przeciągnęło się o kilkanaście miesięcy.
26 kwietnia 2009 roku został otwarty tymczasowy wiadukt w stronę Żoliborza.
Ostatecznie budowa nowego wiaduktu rozpoczęła się 7 kwietnia 2010 roku od rozbiórki starego wiaduktu i demontażu przejazdu tymczasowego.
Całość inwestycji zakończyła się 25 października 2011 roku. Autobusy pojechały wreszcie dawną trasą. Ruch tramwajów linii 6 i 15 przywrócono dwa dni później, 27 października.
Liliana Kołłątaj
Przewodniczka warszawska, pilotka wycieczek, dziennikarka, prelegentka, autorka i redaktorka portali i stron internetowych o tematyce varsavianistycznej i turystycznej, inicjatorka i koordynatorka Klubu Globtrotera Warszawa.
